ORKIESTRA DĘTA „ORZEŁ” Z TRZEBUNI

Orkiestra Dęta Orzeł z Trzebuni  to jedna z  najstarszych orkiestr województwa małopolskiego – dziś może pochwalić się już prawie 170-letnią historią. Według przekazywanej ustnej tradycji, początki jej sięgają 1852 roku. Grupa ta liczyła początkowo 16 członków. Instruktorem orkiestry był organista z Rabki Józef Flauda, do którego chodzono na naukę dwa razy tygodniowo.  Muzykanci zarabiali, grając na zabawach,  weselach oraz na uroczystościach kościelnych w sąsiednich parafiach, jednak – by zakupić instrumenty – musieli podejmować dorywcze prace i sprzedawać np. owoce leśne. Nie było łatwo, zwłaszcza, kiedy w 1876 w Trzebuni nowy proboszcz zauważył, że istnieje wiele niedociągnięć w rozpisaniu nut, z których grano. Ksiądz sprowadził kapelmistrza wojskowego Kohuta, by ten nauczył muzyków grać prawidłowo. Z tego powodu wielu członków orkiestry obraziło się i przestało przychodzić na próby. Stąd podjęto decyzję o przeszkoleniu muzycznym i naborze do orkiestry dzieci w wieku od 9 do 12 lat. Braki w instrumentarium i brak miejsca do ćwiczenia udało się uzupełnić, dzięki pomocy kalwaryjskiej orkiestry klasztornej, która ich użyczyła. Tak narodziła się wspólna już 140-letnia tradycja koncertowania obu orkiestr, podczas uroczystości odpustowych w Kalwarii.. Odtąd orkiestra stała się oczkiem w głowie kapelmistrza Kohuta i ks. Żygadły. W roku 1889 mecenas orkiestry, ks Żygadło został przeniesiony na parafię do Skawiny, jego miejsce zajął ks. Stanisław Hałatek. Wkrótce nowy proboszcz stał się wielbicielem i wzorowym opiekunem zespołu. Wyłożył spore fundusze na rozwój zespołu, zakupując m.in. bas, tenor, baryton i dwa klarnety, oraz finansując lekcje, na które teraz kapelmistrz Jan Kawaler przyjeżdżał do Trzebuni raz w miesiącu. Do tego trzy razy w miesiącu pobierano nauki u niego w Kalwarii. Ok. 1895 r. nieformalnie kierownictwo zespołu objął basista Michał Bieniek z roli Jaroszowej. Przy jego domu z drzewa przekazanego z lasów książąt Lubomirskich wybudowano altanę, na której latem odbywały się próby. Zimą spotykano się dwa razy w tygodniu, w lecie – ze względu na prace polowe – raz w tygodniu. Frekwencja dopisywała. Do 1923r. trzykrotnie orkiestra dostąpiła zaszczytu koncertowania podczas dożynek państwowych. Ciężką próbą dla zespołu była I Wojna Światowa. W 1914 r. większość składu orkiestry została powołana do służby w armii cesarskiej. Przed zakończeniem wojny udaje się zebrać siedmiu muzyków, do których dołączył syn Michała Bieńka – Jan. W 1925 r. w wieku 56 lat zmarł Michał Bieniek. Zespół przejął Jan Bieniek, wówczas niespełna 20-letni. W tym samym roku orkiestra straciła dalszych dwóch członków, którzy wyjechali z Trzebuni. Zaczęło brakować ludzi, do tego doszły trudności lokalowe. Jedynie dzięki zaangażowaniu kapelmistrza orkiestra przetrwała. W czasie okupacji wielu członków zespołu zaangażowało się w działalność konspiracyjną w Batalionach Chłopskich, a orkiestra przybrała nazwę „Orzeł”. Spotkania muzykantów i próby odbywały się w domach prywatnych, w tajemnicy przed władzami okupacyjnymi. Obecny kapelmistrz Michał Bieniek  opiekował się zespołem przez ponad 60 lat i stworzył podstawę jego dalszego rozwoju, za co otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Okres Polski Ludowej stał się czasem rozkwitu orkiestry, która już wtedy liczyła blisko 40 członków i otrzymała liczne nagrody, takie jak Odznaka Tysiąclecia (1966), czy pierwsze miejsce na Konkursie Orkiestr Dętych Województwa Krakowskiego (1976).W okresie powojennym władze powiatowe i gminne intensywnie sprzyjały rozwojowi kultury na wsi, co zaowocowało wzrostem zainteresowania muzyką wśród młodzieży. W 1974 r. w którym uroczyście obchodzono jubileusz 50-lecia pracy artystycznej Jana Bieńka oraz 122. rocznicę powstania zespołu, orkiestra liczyła rekordową liczbę 39 członków. „Orły” działały w tym czasie pod patronatem Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Pcimiu, a później Gminnego Ośrodka Kultury w Pcimiu. Lata te przyniosły liczne nagrody i wyróżnienia w konkursach i innych imprezach kulturalnych. Podkreślić tu należy zasługi kapelmistrza Jana Bieńka, który opiekując się zespołem  przez ponad 60 lat przeprowadził go przez trudny okres i stworzył bazę do jego dalszego rozwoju. W uznaniu tych czynów został odznaczony wieloma wyróżnieniami, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Nagrodą Miasta Krakowa w dziedzinie kultury i sztuki. Ten zasłużony dla orkiestry i całej Trzebuni kapelmistrz zmarł w 1992 r. Batutę przejął po nim syn Franciszek. W następnych latach wielkie zasługi dla rozwoju orkiestry położył samorząd lokalny, wspierając zespół finansowo. Zakupiono nowe instrumenty , stroje, wygospodarowano lokal w budynku szkoły. Uroczyście obchodzono jubileusz 140- , 145-lecia oraz 155-lecia,  160-lecia oraz 170-lecia (2022) powstania orkiestry. W maju 1998 r. miała miejsce pielgrzymka członków orkiestry do Rzymu. 3 maja na Placu św. Piotra w Watykanie orkiestra koncertowała dla Ojca św. Jana Pawła II. W roku 2007 batutę po kapelmistrzu Franciszku Bieńku przejął absolwent Wojskowego Liceum Muzycznego w Gdańsku i Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie członek Orkiestry Wojskowej w Krakowie – obecnie na stanowisku kapelmistrzem orkiestry jest Stojewski Andrzej, który przejął orkiestrę po długoletniej pracy tamburmajora Michała Jankowskiego, a wcześniej Tomasza Stroniasa.  Dziś orkiestra „Orzeł” liczy ponad 50 członków i jest jedną z najlepszych orkiestr dętych w południowej Polsce, co potwierdzają lokaty na konkursach i festiwalach. Swymi koncertami uświetnia nie tylko liczne uroczystości kościelne, ale także imprezy kulturalne na terenie gminy Pcim jak i poza nią. Ma także swój udział w wymianie kulturalnej z partnerskimi gminami: Schützen am Gebirge w Austrii i Breza w Republice Słowackiej. Cieszy przede wszystkim duża ilość grającej młodzieży, co dobrze rokuje na przyszłość.

W latach 2020-2022 orkiestra zrealizowała trzykrotnie projekt pn. Małopolskie Orkiestry Dęte pozyskując tym samym 30 740 zł na zakup instrumentarium muzycznego, nagrywając płytę (informacje o orkiestrze oraz nagrane utwory można znaleźć m.in. na stronie https://www.malopolska.pl/aktualnosci/kultura/orkiestry-dete-dobrem-kulturowym-malopolski-orkiestra-deta-orzel-z-trzebuni ). Orkiestra nieprzerwanie się doszkala uczestnicząc w warsztatach udoskonalających naukę gry na instrumentach dętych i perkusyjnych oraz prowadzi stały nabór dzieci do orkiestry doszkalając młody „narybek”.

Ważniejsze wyróżnienia dla Orkiestry Dętej „Orzeł”

• Dyplom Uznania Zarządu Głównego „Samopomoc Chłopska” (1951)
• Odznaka Tysiąclecia (1966)
• Dyplom Honorowy Ministra Kultury i Sztuki za osiągnięcia w upowszechnianiu kultury (1974 i 1982)
• Złota Odznaka Za Zasługi Dla Ziemi Krakowskiej (1974)
• Medal Polskiego Związku Chórów i Orkiestr za zasługi dla społecznego ruchu muzycznego (1994)

Lokaty w Konkursach Orkiestr Dętych Województwa Krakowskiego

• I konkurs – Kraków 1976 – I miejsce
• II konkurs – Kraków 1977 – wyróżnienie
• III konkurs – Słomniki 1978 – II miejsce
• IV konkurs – Skawina 1979 – III miejsce
• V konkurs – Skawina 1980 – II miejsce
• VI konkurs – Kraków 1981 – III miejsce
• VII konkurs – Siepraw 1982 – II miejsce
• VIII konkurs – Kraków 1983 – III miejsce
• XI konkurs – Luborzyca 1986 – II miejsce
• XIII konkurs – Dobczyce 1988 – III miejsce
• XV konkurs – Kraków 1990 – wyróżnienie
• XIX konkurs – Słomniki 1994 – I miejsce
• XX konkurs – Grobla 1995 – II miejsce
• XXI konkurs – Więcławice 1996 – I miejsce
• XXII konkurs – Trzebunia 1997 – I miejsce
• XXIII konkurs – Biórków Wielki 1998 – II miejsce

Lokaty w Małopolskich Konkursach Orkiestr Dętych

• II miejsce – I Małopolski Konkurs Orkiestr Dętych – Siepraw 1999
• II miejsce – II Małopolski Konkurs Orkiestr Dętych – Szczurowa 2000
• IV miejsce Małopolski Festiwal Orkiestr Dętych w Więcławicach – 2007
• III miejsce w X Powiatowym Przeglądzie orkiestr Dętych w Myślenicach 2014
• II miejsce i kwalifikacje do 38 Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY, Wieliczka – 2015
• III miejsce 38 Małopolski Festiwal Orkiestr Dętych „ECHO TROMBITY 2015”  – 2015
• Wyróżnienie i kwalifikacje do 39 Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY, Wieliczka 2016
• III miejsce 39 Małopolski Festiwal Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY 2016,
• I miejsce i kwalifikacje do 40 Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY, Toporzysko 2017
• II miejsce 40 Małopolski Festiwal Orkiestr Dętych „ECHO TROMBITY 2017”  – Nowy Sącz 2017
• Kwalifikacje do 42 Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY 2019, Nowy Targ  – 2019
• Wyróżnienie I stopnia 42 Małopolski Festiwal Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY – Nowy Sącz 2019

Ponadto:

• III miejsce w konkursie o Puchar 40-lecia PRL – Gdów 1984
• II miejsce w Konkursie Orkiestr Dętych Ziemi Krakowskiej – Myślenice 2001
• Udział w VIII Międzynarodowym Festiwalu Orkiestr Wojskowych i Dętych Skała – 2010
• Udział w IX Międzynarodowym Festiwalu Orkiestr Wojskowych i Dętych Skała –  2011
• Udział w XIII Międzynarodowym Festiwalu Orkiestr Wojskowych i Dętych Skała 2015

Orkiestra aktywnie uczestniczy w wielu uroczystościach oraz wyjazdach, a jej bieżąca działalność publikowana jest na jej profilu społecznościowym facebook link do strony na który serdecznie zapraszamy!